Procedura postępowania w sytuacji,

kiedy rodzic/rodzice planują wyjazd za granicę

(W szczególności, kiedy wyjeżdżają oboje rodzice i zostawiają dziecko pod opieką innych osób)

O wszystkich sprawach istotnych dla rozwoju, wychowania dziecka decyduje rodzic, który ma pełnię władzy rodzicielskiej. Organizowane przez szkołę wyjazdy integracyjne, wycieczki klasowe, składanie wniosku o stypendia szkolne itp., wymagają zgody rodzica.

W przypadku kiedy oboje rodzice mają pełnię władzy rodzicielskiej, a jeden z rodziców wyjeżdża za granicę, pozostawiając dziecko/dzieci pod opieką drugiego rodzica, ten ostatni spełnia nad dzieckiem/dziećmi opiekę prawną.

Sprawa komplikuje się w przypadku kiedy obydwoje rodzice wyjeżdżają za granicę lub kiedy rodzic samotnie wychowuje dziecko i zamierza wyjechać za granicę, pozostawiając dziecko w kraju pod opieką np.: babci, cioci, znajomej, sąsiadki etc. Wówczas osoba, pod której opieką pozostaje dziecko zwana jest opiekunem faktycznym, który nie posiada prawa do opieki nad dzieckiem. Takie prawo przysługuje jedynie rodzicowi.

Wynika z tego jednoznacznie, że babcia, ciocia etc. nie mają prawa decydować w sprawie dziecka i podejmować decyzji wiążących. Tylko przez sąd można przekazać opiekę nad dzieckiem innej osobie. Opiekująca się dzieckiem pod nieobecność rodziców (rodzica) np.: babcia nie ma żadnych praw do podejmowania dotyczących go decyzji. Notarialne pełnomocnictwo nie jest wystarczającym dokumentem pozwalającym przekazać czasowo sprawowanie opieki prawnej nad dzieckiem, oświadczenie takie nie rodzi skutków prawnych.

Istnieją dwie możliwości:

1. Złożenie przez rodzica/rodziców, zanim wyjedzie za granicę, wniosku do Sądu Rodzinnego i do Spraw Nieletnich o przeniesienie na czas wyjazdu opieki prawnej nad dzieckiem na wskazaną osobę pełnoletnią.
2. Złożenie wniosku do Sądu przez osobę, która jest faktycznym opiekunem dziecka o ustanowienie jej na czas wyjazdu rodzica/rodziców za granicę opiekunem prawnym dziecka.

Sąd zgodnie z Art. 110 Kodeksu Rodzinnego, o przemijającej przeszkodzie w wykonywaniu władzy rodzicielskiej, zawiesza jej sprawowanie i wyznacza opiekuna. Po ustaniu przeszkody trzeba sądownie uchylić zawieszenie sprawowania opieki.

W sytuacji, kiedy obydwoje rodzice planują wyjazd za granicę zobowiązani są do:

• Ustalenia opieki prawnej w przypadku wyjazdu obojga rodziców lub kiedy do tej pory opiekę nad dzieckiem sprawował tylko jeden z rodziców,
• Powiadomienia wychowawcy o wyjeździe i przewidywanym czasie pobytu za granicą (informacja powinna również dotyczyć czy wyjeżdża jeden rodzic czy oboje),
• Pobrania i złożenia u wychowawcy specjalnego druku dotyczącego wyjazdu (oświadczenie),
• Poinformowania wychowawcy o swoim powrocie lub powrocie współmałżonka.

Wskazane jest monitorowanie zachowania oraz postępów w nauce ucznia, częstszy kontakt wychowawcy z osobą sprawującą opiekę nad uczniem.

Uczniowi, którego rodzice przebywają za granicą szkoła może w miarę możliwości zapewnić:

• pomoc psychologiczno – pedagogiczną,
• pomoc w nauce (np. pomoc koleżeńską).

Zgłoszenie potrzeby pomocy uczniowi powinno być złożone przez rodzica/opiekuna na piśmie.

W sytuacji, kiedy wychowawca nie ma informacji o wyjeździe rodziców i przypuszcza, że dziecko pozostało bez opieki rodziców powinien:

• Niezwłocznie poinformować dyrektora szkoły,
• W porozumieniu z pedagogiem szkolnym wychowawca rozpoznaje sytuację rodzinną ucznia – diagnoza środowiska rodzinnego,
• Jeżeli rodzina objęta jest pomocą Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – pedagog szkolny kontaktuje się
  z pracownikiem socjalnym i informuje go o zaistniałej sytuacji oraz wspólnie podejmują działania,
• W sytuacji podejrzenia, że dziecko zostało porzucone przez rodziców i nie ma należytej opieki – wychowawca
  w porozumieniu z pedagogiem kieruje pismo do Sądu Rodzinnego o udzielenie pomocy i objęcie ucznia opieką prawną.

W sytuacji, kiedy wyjeżdża tylko jeden rodzic, powinien on poinformować wychowawcę, czy drugi rodzic posiada pełne prawa rodzicielskie. Wszelkie prośby i zastrzeżenia rodzica wyjeżdżającego za granicę powinny być przedstawione wychowawcy na piśmie w formie oświadczeń i potwierdzone podpisem rodziców/opiekunów.

Poniżej przykładowe oświadczenie, jakie rodzic powinien dostarczyć wychowawcy dziecka przed wyjazdem za granicę – dotyczy ucznia niepełnoletniego.

oswiadczenie_-_wyjazd_za_granice.doc